Welke soorten rijangst zijn er?
Heb je tijdens het rijden weleens last van een angstig en gespannen gevoel? Misschien heb je dan last van rijangst. Rijangst is een angst die ontstaat terwijl je achter het stuur zit of als je met iemand meerijdt. Behalve een angstig gevoel kun je bij rijangst ook last hebben van hartkloppingen, duizeligheid en flink zweten.
In Nederland hebben ongeveer 1 miljoen mensen last van rijangst (Van den Berg, Boon en Van Bergen, 2005). Het gaat hierbij om mannen en vrouwen van alle leeftijden. In deze blog lees je meer over de verschillende soorten rijangst en wat je kunt doen om van je rijangst af te komen.
Bepaalde situaties
Een bekende vorm van rijangst is de angst voor bepaalde situaties. Je bent bijvoorbeeld bang om op de snelweg te rijden. Of je bent angstig als je door tunnels rijdt, in een andere auto of op een andere motor rijdt of om met een aanhanger of trailer te rijden. Andere voorbeelden zijn de angst om te rijden als het regent, sneeuwt of hard waait. Een bekende rijangst is ook de angst voor rijden in het buitenland. Je vindt het dan spannend om in het buitenland te rijden, bijvoorbeeld omdat de borden anders zijn of de in- en uitvoegstroken soms korter zijn. Veel mensen met angst voor een bepaalde situatie rijden nog wel, maar proberen deze situatie uit de weg te gaan. Bijvoorbeeld door een route zonder snelwegen of tunnels te kiezen of door alleen te rijden met mooi weer.
Overbelasting
Je kunt ook rijangst krijgen door een stressvolle situatie. Je hebt het bijvoorbeeld al erg druk op je werk of je hebt kort geleden iemand verloren die veel voor je betekende. Een spannende gebeurtenis tijdens het rijden kan dan de spreekwoordelijke druppel zijn die de emmer van stress doet overlopen. Denk bijvoorbeeld aan een noodstop maken of een chaotische verkeerssituatie. Hierdoor kun je verkrampt achter het stuur zitten of je een beetje in de war voelen. Het kan helpen om even te stoppen bij een tankstation en jezelf een pauze te geven van de denkprocessen die bij het rijden horen.
Een traumatische gebeurtenis
Rijangst kan ook het gevolg zijn van een nare gebeurtenis, zoals een heftig verkeersongeluk of een vervelende jeugdherinnering. Je kunt dan extra gespannen zijn omdat je (onbewust) bang bent dat je deze ervaring misschien nog een keer meemaakt tijdens het rijden. Rijangst door een traumatische gebeurtenis kan zorgen dat je bang bent voor een bepaalde situatie, maar ook dat je tijdens alle onderdelen van het rijden gespannen bent.
Faalangst
Je kunt ook angst voor rijden ontwikkelen door faalangst. Faalangst betekent dat je bang bent om dingen fout te doen. Als deze angst ook tijdens het rijden naar voren komt, kan dit zorgen voor rijangst. Je bent bijvoorbeeld zo bang dat je de motor laat afslaan, dat het juist gebeurt. Daardoor ga je misschien liever helemaal de weg niet meer op.
Gebrek aan rijervaring
Stel je eens voor: je haalt je rijbewijs, maar je hebt niet de mogelijkheid om meteen een auto of motor te kopen. Hierdoor doe je een tijdje geen rijervaring op. Op het moment dat je wel wilt gaan rijden, voel je je zenuwachtig omdat je al zo lang niet meer achter het stuur hebt gezeten. Je bent misschien bang dat je niet meer zo goed kunt rijden na een lange periode waarin je niet gereden hebt. Rijangst door te weinig rijervaring komt vooral voor bij jongeren of ouderen die maar af en toe achter het stuur kruipen.
Minder goed in autorijden
Je bent misschien ook angstig tijdens het rijden omdat je het gevoel hebt dat je niet zo goed kunt rijden. Misschien gingen je rijlessen niet zo goed en haalde je je rijbewijs met veel moeite. Of je maakte de laatste tijd tijdens het rijden een aantal foutjes, waardoor je onzeker bent geworden over hoe goed je rijdt.
Rijangst als bijrijder
Een bijzondere vorm van rijangst is dat je bang bent om met iemand anders in een auto of op de motor te zitten. Je wordt bijvoorbeeld angstig van de manier van rijden van een bepaald persoon. Of je vindt het eng dat je zelf geen controle hebt over de situatie. De angst om met iemand mee te rijden kan ook komen door een traumatische gebeurtenis, zoals hierboven is omschreven. Als je last hebt van rijangst als bijrijder kan het helpen om de bestuurder hierover te vertellen, zodat hij of zij hier rekening mee kan houden.
Verkeersagressie
Rechts inhalen, afsnijden en onnodig toeteren; je kunt je soms opgejaagd voelen door het gedrag van andere chauffeurs. Agressief rijgedrag van mensen om je heen kan ervoor zorgen dat je gespannen in de auto of op de motor zit. Sommige mensen rijden het liefst helemaal niet meer omdat ze bang zijn om agressieve bestuurders tegen te komen.
Rijangst door angststoornis
Je kunt een angststoornis hebben waardoor je ook achter het stuur bang bent. Als je een angststoornis hebt, ben je vaak bang zonder duidelijke reden. Dit kan je erg in de weg zitten in je dagelijkse leven, bijvoorbeeld bij het werken, boodschappen doen of rijden. Wanneer je rijangst onderdeel is van een angststoornis, vraag dan professionele hulp bij je huisarts. De huisarts kan je doorsturen naar een specialist die je helpt om je angststoornis aan te pakken.
Werken aan je rijangst
Rijangst kan ervoor zorgen dat je minder vaak rijdt dan je zou willen. Gelukkig zijn er verschillende manieren om van je rijangst af te komen. Wanneer de angst achter het stuur door een vervelende gebeurtenis komt, kun je bijvoorbeeld EMDR-therapie proberen . EMDR-therapie is een behandeling van een specialist die helpt om nare ervaringen te verwerken. De behandeling bestaat uit speciale oefeningen met oogbewegingen. Of je volgt opnieuw rijlessen bij iemand die expert is in rijangst. Deze persoon helpt je om je angsten onder ogen te zien in een gecontroleerde situatie. Hierdoor ervaar je dat je eigenlijk niet bang hoeft te zijn voor dat wat je angstig maakt.
Ontspannen de weg op
Merk je dat je toch gespannen raakt tijdens het autorijden? Dan helpt het misschien om ademhalingsoefeningen te doen. Door je te focussen op een goede ademhaling, ben je minder bezig met de oorzaak van je rijangst. Ben jij klaar om weer ontspannen de weg op te gaan? Elke reis begint met een enkele stap, of in jouw geval, met een druk op het gaspedaal. Adem diep in en laat je niet tegenhouden door je angst. Met een beetje hulp ben je je rijangst straks de baas!